Je grote liefde zet een punt achter jullie relatie. De promotie, waar je zo op hoopte, gaat aan je neus voorbij. Je fiets wordt gejat en je hebt ruzie met je beste vriendin. In je leven gebeuren er voortdurend dingen waar je geen invloed op hebt. En dat kan behoorlijk frustrerend zijn.
Coping mechanisme
Hoe jij reageert wanneer je stress hebt is jouw coping mechanisme, of copingsstijl. De één reageert soms totaal anders dan de ander op precies hetzelfde probleem. Dus de ernst van het probleem bepaalt niet hoe groot de impact is op jouw mentale staat. Jouw coping mechanisme bepaalt dat. Als jij iets vervelends meemaakt, hoe ga jij er dan mee om? Kortom, wat is jouw coping mechanisme?
Coping mechanisme: 1. Vluchten
Je verstopt je. Hoe? Door bijvoorbeeld afspraken af te zeggen, je terug te trekken, je telefoon niet te beantwoorden. Of je zoekt juist afleiding. Dus je bent overal druk mee, behalve met je partner die je gedumpt heeft. Voorbeelden van afleiding zijn: tv kijken, klooien op je telefoon, heel hard werken, super fanatiek sporten. Maar ook jezelf verdoven door alcohol, drugs, seks, games of op andere manieren. Of mentaal uitchecken. Je bent misschien nog wel fysiek aanwezig, maar mentaal allang niet meer.
Coping mechanisme: 2. Vechten
Als je geen terugtrekker bent, maar juist een vechter dan is een interne dialoog, of pittige discussie misschien zelfs, jou niet vreemd. Je maakt voortdurend ruzie met jezelf (het engeltje en het duiveltje). Een andere vechtstrategie is: relativeren of bagatelliseren. Zo erg is het allemaal niet. En verschrikkelijker kan het altijd. Perfectionisme is ook een vecht strategie. En tenslotte jezelf straffen. De mentale schop onder je kont. Je scheldt jezelf uit, brand jezelf af.
Herkenbaar?
Het zou gek zijn als dit niet herkenbaar is. Als er iets vervelends gebeurt, maar ook als je ongemak ervaart, onvrede, onrust, eenzaamheid dan zal je eerste neiging zijn om er zo ver mogelijk bij vandaan te blijven als mogelijk. Als je deze coping herkent ben je niet kapot, je bent gewoon mens. Compleet normaal.
Jouw coping is aangeleerd
Je hebt jouw coping mechanisme ontwikkeld toen je nog jong was. Dit is aangeleerd gedrag, zo werd je niet geboren. Deze coping is een overlevingsstrategie. Ooit had jouw coping mechanisme een handige functie. In dit treffende filmpje kun je zien hoe het werkt bij mensen met persoonlijkheidsproblematiek.
Je hebt er meer last van dan dat het oplevert
Maar ook als je geen persoonlijkheidsstoornis hebt, zul je dit mechanisme herkennen. En kun je net zo goed last ondervinden van je eigen coping mechanisme. Vaak kom je pas in de problemen als jouw coping mechanisme jouw geluk in de weg gaat staan. Als je graag bepaalde dingen in het leven wil, maar het je niet lukt. Als je op het punt komt dat de voordelen niet langer opwegen tegen de nadelen.
ACT coachingstraject
In een ACT coachingstraject werk ik met een cliënt aan zijn of haar coping mechanisme. Onafhankelijk van het probleem gaat een cliënt eerst op onderzoek op welke manieren hij vlucht of vecht. En bekijkt hij hoe de balans is met de voor- en nadelen van dit gedrag. Op korte en op lange termijn. Zo maak je inzichtelijk wat je nu doet en hoe belastend dit mogelijk voor je is. Hoe frustrerend ook. Want je werkt aan je probleem, alleen heb je het gevoel niet verder te komen.
Wat moet je doen?
We willen allemaal graag in de actie. Iets doen. Heb je een probleem? Dan trek je dat vliegensvlug met wortel en tak eruit. Natuurlijk wil je er iets aan veranderen, je wilt iets doen, bij voorkeur iets actiefs. Wat ik mijn cliënten vraag iets precies iets tegengestelds te doen dan wat hun eerste neiging is.
Stil staan
In coaching ga je namelijk stil staan wanneer alles in je zegt dat je in beweging moet komen. Je gaat oefenen met bereidheid om de pijn, het ongemak, de onvrede ten volle te ervaren. Misschien is jouw pijn te groot en ben je bang dat je het niet overleeft, maar wij mensen zijn volledig uitgerust om pijn aan te kunnen. Bovendien is de pijn er al. En ergens, onbewust, weet je dit natuurlijk ook wel. Je wil het alleen niet voelen.
Pijn en lijden
Pijn in je leven zijn de vervelende omstandigheden, gevoelens en gedachten waar jij niks aan kunt veranderen. Zoals in de voorbeelden die ik noemde aan het begin van dit stukje. Maar als je vecht of vlucht van je eigen pijn, dan wordt het lijden. En hoeveel je lijdt, daar heb je wel degelijk zelf invloed op.
Vergroot je mentale weerbaarheid
Jouw coping mechanisme is aangeleerd, dus het is ook weer af te leren. Dat betekent dat jouw mentale weerbaarheid vergroot kan worden. Het betekent dat je gelukkiger kunt zijn dan je nu bent. Dat wil zeggen dat je jezelf kunt accepteren en dat je kunt leren om te gaan met jouw pijn, ongeacht wat jou gebeurt.
Pijn en lijden
Pijn hoort bij het leven, daar kun je weinig aan veranderen. Maar je hebt wel degelijk invloed op je lijden, door iets anders te doen dan vechten of vluchten. Door stil te staan en erbij te blijven. De pijn, het ongemak, de onvrede in zijn rauwe zijn te gaan voelen, in plaats het op een rennen te zetten.
Acceptance and Commitment Therapy
Acceptance and Commitment Therapy (ACT) helpt je daarmee. ACT leert je hoe je jouw pijn kunt accepteren. Ik coach cliënten met deze methodiek en je krijgt praktische tools om het anders te gaan doen. Ik ben niet alleen ACT coach, maar voor mij is ACT een levensstijl geworden en een nieuw behoorlijk succesvol coping mechanisme;).
Sinds ik met ACT bezig ben, niet alleen als coach maar ook als mens, ervaar ik veel minder lijden in mijn leven. Mijn leven is lichter geworden. Nog steeds ben ik ook soms aan het vechten of vluchten, maar ik ben me veel bewuster van wat ik doe (en waarom). Ik herken mijn eigen neiging en dat geeft me de kracht om andere keuzes te maken.
Hierdoor ervaar ik het gevoel van regie op mijn leven. Maar wat ik vooral merk is dat ik (bijna altijd – ik ben geen machine) accepteer waar ik geen invloed op heb. En dat, lijkt misschien klein, maar heeft mijn leven veranderd en dat gun ik echt iedereen.
Word je ook moe van je eigen coping mechanisme? Klaar met vluchten? Ben jij benieuwd wat ACT voor je kan betekenen? Neem contact op met me en dan kunnen we samen uitzoeken hoe jij de regie terug krijgt over je leven.
